27 juni 2017

Doorstart na faillissement vanuit de pre-pack: de werknemer wordt beschermd

Categorie: Arbeidsrecht, Faillissementsrecht

Op 22 juni 2017 heeft het Hof van Justitie antwoord gegeven op een aantal prejudiciële vragen inzake de arbeidsrechtelijke bescherming van werknemers bij een pre-pack. Een pre-pack is een constructie in faillissement waarbij de doorstart in stilte en tot in detail wordt voorbereid onder de nieuwe eigenaar.
In 2014 maakte de kinderopvangorganisatie Estro een doorstart vanuit de pre-pack. Dit ‘flitsfaillissement’ zorgde ervoor dat 2.600 werknemers van Estro in dienst traden bij Smallsteps B.V. Duizend andere werknemers visten achter het net en kregen geen baan aangeboden.

Prejudiciële vragen over de Richtlijn Overgang van Onderneming

Vier voormalig medewerkers van Estro, bijgestaan door het FNV, startten een procedure bij de kantonrechter Midden-Nederland en stelden dat er sprake was van een overgang van onderneming, met als gevolg dat de werknemers in dienst hadden moeten treden bij de verkrijgende partij Smallsteps B.V.
Eerder is geoordeeld dat de Richtlijn 2001/23/EG (hierna: de Richtlijn) – die strekt tot behoud van de rechten van werknemers bij een overgang van onderneming – niet geldt in faillissementssituaties.
De kantonrechter besloot het Hof van Justitie te vragen om uitleg van de Richtlijn en de betekenis daarvan voor artikel 7:666 BW. In dit artikel staat dat bij een failliete onderneming niet gesproken kan worden van een overgang van onderneming, met als gevolg dat artikel 7:663 BW niet van toepassing is. Dit artikel regelt dat de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomsten van werknemers van rechtswege overgaan op de verkrijger.

Hof van Justitie: pre-pack gericht op voortzetting onderneming

De advocaat-generaal concludeerde eerder in maart 2017 in zijn advies aan het Hof van Justitie dat de pre-pack inderdaad een overgang van onderneming is. Anders dan bij het klassieke voorbeeld van het faillissement ziet de pre-pack op de voortzetting van de onderneming – of in ieder geval de levensvatbare onderdelen daarvan.

Het Hof van Justitie heeft geoordeeld dat de pre-pack niet onder de in de Richtlijn gemaakte uitzondering voor faillissementssituaties valt en werknemers arbeidsrechtelijke bescherming genieten nu sprake is van een overgang van onderneming. Hoewel pas na de faillietverklaring van de onderneming sprake is van een pre-pack, het Hof van Justitie oordeelt dat de pre-pack er vanaf het begin op is gericht de activiteit van de onderneming na faillissement voort te zetten. Dat een onderneming in beginsel onder het bereik van de Richtlijn zou vallen nu sprake is (geweest) van een faillissement maakt dit niet anders. Dat de pre-pack daarnaast ook tot doel heeft een zo hoog mogelijke opbrengst te genereren voor de schuldeisers neemt niet weg dat de zij hoofdzakelijk gericht is op het voortzetten van de onderneming.

Bestaansrecht van de pre-pack

Uit deze uitspraak volgt dat het niet mogelijk is om op eenvoudige wijze afscheid nemen van werknemers bij een doorstart vanuit de pre-pack.
Dit betekent mogelijk het einde van het veelvuldige gebruik van de pre-pack, nu de verkrijgende partij bij een dergelijke constructie toch gehouden is alle werknemers over te nemen.